Khi nám da xuất hiện và tấn công làm mất đi vẻ đẹp, phụ nữ đa phần đều có chung cảm xúc coi nám là “kẻ thù” cần phải tiêu diệt ngay. Mọi suy nghĩ đều hướng tới phải làm cách nào đó để nhanh nhanh lột bỏ các mảng nám đáng ghét này. Sự vội vàng thúc đẩy tâm lý không tìm hiểu kỹ, để rồi dẫn đến hậu quả trị nám sai cách. Hiểu được nỗi khổ đó, Aemi đã hợp tác cùng bác sĩ Hà Phương tổ chức buổi Workshop Online “Điều trị nám từ chuyên gia” diễn ra vào thứ 5 vừa qua. Cùng khám phá xem bác sĩ đã chia sẻ những kiến thức gì trong buổi Workshop vừa rồi nhé.
Giới thiệu về diễn giả
Bác sĩ Hà Phương là bác sĩ chuyên môn thuộc khoa Da liễu với hơn 10 năm kinh nghiệm. Không chỉ sở hữu kinh nghiệm dày dặn, bác còn sở hữu chứng chỉ quốc tế về kỹ thuật thẩm mỹ tạo hình da liễu và đã điều trị hơn 1000+ ca về nám thành công.
Bên cạnh vai trò là một bác sĩ chuyên khoa, bác sĩ Hà Phương còn là nhà phân phối chính thức cho các thương hiệu dược mỹ phẩm hàng đầu như: Obagi, ZiaZja, Dermacos, Histolap, Ultrasun, Martiderm từ Tây Ban Nha và đã xây dựng thành công một hệ thống phân phối sỉ lẻ với hơn 500 đại lý trên khắp Việt Nam.
Những nội dung chính trong buổi Workshop “Điều trị nám cùng chuyên gia”
Ngày 22/06/2023, Workshop Online “Điều trị nám cùng chuyên gia” đã diễn ra vô cùng thành công với sự tham dự của hơn 100 người. Bên cạnh việc đem đến những kiến thức chuyên sâu về nám và những phương pháp điều trị nám khoa học cho cộng đồng nhà bán hàng, chủ spa, bác sĩ Hà Phương còn khiến người tham gia phải “trầm trồ” bởi những màn chia sẻ ấn tượng khi đã khéo léo kết hợp giữa kiến thức và những trường hợp thực tế.
Workshop “Điều trị nám cùng chuyên gia” được chia làm 3 phần thảo luận chính:
- Kiến thức khoa học về nám
- Tìm hiểu các phương pháp điều trị nám
- Tương tác & Đặt câu hỏi cùng diễn giả
Phần 1: Kiến thức khoa học về nám
Trong phần 1, bác sĩ Hà Phương đã đưa ra những góc nhìn khoa học về nám, như nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh và phân loại các loại nám da thường gặp. Bác còn đặc biệt nhấn mạnh 3 phương pháp khám cận lâm sàng trong việc điều trị nám, từ đó giúp cho các nhà bán hàng, các chủ spa nắm được những kiến thức chuyên sâu về “kẻ thù số 1 của phụ nữ – nám”.
Rám má là gì?
Cũng giống như nám da, rám má là bệnh da liễu xuất hiện phổ biến ở nữ giới. Tập trung ở các vùng da hở như hai bên gò má, thái dương, trán, mũi, quanh miệng. Y khoa còn gọi rám má là chứng sạm da khu chú với dấu hiệu tăng sắc tố da khiến cho da không còn đều màu.
Triệu chứng nhận biết bệnh rám má chính là các vết tăng sắc tố màu nâu, nâu đen, xanh đen, màu sắc có thể không đồng đều, vết nám nhẵn, không có vảy. Vùng da bị rám má không ngứa, không đau và không có bất kỳ biểu hiện bất thường nào khác. Do không gây ảnh hưởng đến sức khỏe nên rám má nằm trong nhóm bệnh da liễu lành tính. Tuy nhiên, nó gây ảnh hưởng nhiều đến tâm lý và thẩm mỹ của người bệnh.
Nguyên nhân gây ra rám da
Bất kể nguyên nhân nào ảnh hưởng tới nội tiết của cơ thể đều có thể làm phát sinh rám má, đặc biệt các nội tiết tố sinh dục như: Androgen, Estrogen, Progesteron,… Bệnh rám má xuất hiện ở cả hai giới nhưng phổ biến hơn ở nữ giới. Nam giới có thể bị rám má nhưng lại ít quan tâm đến việc thăm khám và điều trị.
Dưới đây là 2 nguyên nhân chính gây ra rám da:
Yếu tố di truyền
Theo bác sĩ Hà Phương, người có nước da trắng mắc rám má nhiều hơn và 30% bệnh nhân bị rám má là do di truyền từ gia đình. Thực tế đã ghi nhận tình trạng rám má xuất hiện ở nhóm người có quan hệ huyết thống như mẹ, chị, em gái, dì, cô… Ngoài ra, các nghiên cứu cũng cho thấy, có khoảng gần 280 gene kích thích và hơn 150 gene ức chế sinh tổng hợp hắc tố melanin, có liên quan mật thiết đến vấn đề rám má.
Yếu tố làm nặng bệnh
Bên cạnh yếu tố di truyền, đây sẽ là 3 tác nhân gây ra tình trạng nám da:
- Tia tử ngoại (Tia UV): Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong sự phát triển của rám má là tiếp xúc với tia cực tím từ ánh sáng mặt trời hoặc các nguồn khác. Đợt cấp của nám được nhìn thấy phổ biến sau khi phơi nắng kéo dài nhưng sắc tố mờ dần sau thời gian tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
- Hormon: Sự rối loạn nội tiết tố nữ estrogen, progesteron và hormon kích thích tế bào sắc tố MSH là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nám da ở phụ nữ. Cơ chế gây nám do estrogen liên quan đến các thụ thể estrogen trên các tế bào melanocytes làm kích thích các tế bào sản xuất ra nhiều melanin hơn.
- Môi trường nghề nghiệp: Làm việc trong môi trường tiếp xúc với ánh nắng mặt trời bị tác động bởi tia UV thường xuyên, làm việc thường xuyên trước các thiết bị phát ra ánh sáng xanh, đèn chiếu… (ví dụ: Nhân viên văn phòng, nhân viên showroom kim cương, đá quý…).
Cơ chế bệnh sinh
Bác sĩ Hà Phương chia sẻ, sinh lý bệnh của nám da chưa được biểu hiện rõ ràng. Trong nhiều trường hợp, mối quan hệ trực tiếp với các hoạt động nội tiết tố nữ dường như chưa có mặt vì nám da thường xảy ra ở cuối thai kỳ và việc sử dụng thuốc tránh thai. Các yếu tố khác liên quan đến nguyên nhân sinh bệnh của nám da như thuốc bôi, mỹ phẩm, rối loạn chức năng tuyến giáp, buồng trứng.
Yếu tố quan trọng nhất trong việc phát triển nám da là tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Nếu không tránh ánh sáng mặt trời nghiêm ngặt, khả năng điều trị nám da khó thành công.
Lâm sàng
Tiền sử
Theo bác sĩ, người bị nám da cần quan tâm đến tiến trình tăng sắc tố trên mặt, có thể liên quan đến quá trình mang thai hoặc việc sử dụng thuốc tránh thai. Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời lâu dài hay cường độ cao cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng nám da, nhưng phát triển của sắc tố này thường âm ỉ và bệnh nhân thường ít quan tâm đến sự liên quan này.
Khám lâm sàng
Các điểm sắc tố của nám da thường là màu nâu, nâu đen, xanh đen. Màu sắc có thể đồng đều hoặc không, ranh giới tổn thương thường không đều và thường có tính chất đối xứng. Đây là những tổn thương cơ bản, vì thế nó thường có hình dạng nhẵn, không có vảy, bệnh nhân không có cảm giác ngứa và không đau.
Vị trí thường gặp là 2 gò má, trán, mũi và những vùng quanh miệng. Đôi khi tổn thương còn xuất hiện ở cánh tay trên. Hiện tượng dư thừa melanin có thể được nhìn thấy tại các lớp biểu bì hay trung bì khi kiểm tra bằng đèn Wood (bước sóng 340-400nm).
Phân loại
Dựa vào mức độ tăng sắc tố và diện tích tổn thương
- Thể nhẹ: Tăng sắc tố nhẹ và tổn thương ở 2 bên gò má.
- Thể trung bình: Tăng sắc tố đậm hơn, tổn thương khu trú 2 bên gò má, bắt đầu lan ra các vị trí khác.
- Thể nặng: Tăng sắc tố đậm, tổn thương lan rộng ra cả thái dương, trán hoặc mũi.
- Thể rất nặng: Tăng sắc tố rất đậm, tổn thương lan tỏa ở mặt còn có thể xuất hiện ở cánh tay trên.
Dựa trên vị trí tổn thương/vị trí nông sâu
- Rám má thượng bì (79%): Ranh giới rõ; Tổn thương da màu nâu sẫm; Tổn thương tăng đậm hơn khi chiếu đèn Wood; Đáp ứng tốt với điều trị.
- Rám má trung bì (10-15%): Ranh giới không rõ; Tổn thương da màu nâu nhạt hoặc màu hơi xanh; Không thay đổi khi chiếu đèn Wood; Đáp ứng kém với điều trị.
- Rám má hỗn hợp (20%): Là dạng phổ biến nhất; Tổn thương là kết hợp của các đám màu hơi xanh, nâu nhạt, nâu sậm; Dạng thay đổi hỗn hợp sau chiếu đèn Wood; Đáp ứng 1 phần điều trị.
3 phương pháp khám cận lâm sàng
Xác định vị trí khu trú của tổn thương
Dùng đèn Wood chiếu lên tổn thương trong bóng tối:
- Nếu tổn thương tăng đậm hơn so với nhìn bằng mắt thường: rám má khu trú ở thượng bì.
- Nếu tổn thương mờ đi so với nhìn bằng mắt thường thì rám má khu trú ở trung bì.
- Nếu khi chiếu có tổn thương tăng đậm lên, có tổn thương mờ đi so với nhìn bằng mắt thường thì rám má khu trú ở cả thượng bì và trung bì.
Mô bệnh học
- Bề dày của thượng bì bình thường.
- Số lượng tế bào sắc tố bình thường hoặc tăng nhẹ.
- Các tế bào sắc tố và tế bào sừng ngay trên lớp đáy có sự lắng đọng dày đặc các hạt melanin.
- Số lượng tua gai của các tế bào sắc tố tăng cao.
- Gián đoạn màng đáy, thoái hóa hốc ở tế bào đáy và màng đáy.
- Thoái hóa, đứt gãy các sợi chun do ánh nắng.
- Tăng mạch máu,số lượng tế bào Mast, tăng hoạt động firoblast.
Xét nghiệm về nội tiết
Định lượng hormon tuyến thượng thận, tuyến yên, tuyến giáp…
Phần 2: Tìm hiểu các phương pháp điều trị nám
Điều trị nám da đã trở thành vấn đề khiến các chị em đau đầu. Dù đã thực hiện nhiều phương pháp nhưng nám vẫn không chịu biến mất, hay thậm chí là lan rộng hơn. Bác sĩ Hà Phương đã chia sẻ 4 nguyên tắc điều trị nám phổ biến:
- Tránh yếu tố làm nặng bệnh: chống nắng hiệu quả, giảm ảnh hưởng của nội tiết
- Điều trị tại chỗ.
- Điều trị theo đường toàn thân: Sử dụng các thực phẩm chức năng.
- Điều trị Laser, ánh sáng.
- Lột da bằng hóa chất (Peel hóa học).
- Mesotherapy.
Tránh yếu tố làm nặng bệnh
4 cách phòng tránh tia UV – nguyên nhân chính gây ra nám da:
- Đi trong bóng râm.
- Mặc quần áo chống nắng, đội mũ rộng vành.
- Sử dụng kem chống nắng đúng cách. Ưu tiên sử dụng những kem chống nắng có chứa các chất ức chế như Titanium Dioxide và Oxit Kẽm.
- Tránh tia tử ngoại nhân tạo, ví dụ như ánh sáng xanh từ những thiết bị điện tử.
Điều trị nám tại chỗ
Cơ chế bôi đơn thuần bằng các sản phẩm giảm sắc tố da, kết hợp với các hoạt chất tiêu biểu như:
- Hydroquinone: Ức chế chuyển DOPA thành melanin do ức chế tyrosinase. Sử dụng Hydroquinone ở nồng độ 2%- 5%, kết hợp với các thuốc bôi tại chỗ khác như: kem chống nắng, tretinoin, corticoid…Tác dụng phụ sớm: kích ứng, ban đỏ, châm chích, viêm da tiếp xúc giảm sắc tố thoáng qua. Tác dụng phụ lâu dài: milia, tăng sắc tố sau viêm, chronosis ngoại sinh.
- Retinoids: Có tác động lên tế bào sừng, melanosome, quá trình tổng hợp melanin, ức chế phiên mã tyrosinase. Giảm sắc tố thượng bì, sắc tố trug bì không thay đổi. Tác dụng phụ tại chỗ ít, có thể sử dụng lâu dài.
- Acid azelaic: Ức chế cạnh tranh yếu và thuận nghịch với tyrosinase. Nồng độ 20% tương đương với HQ 4%. Tác dụng phụ phổ biến là ban đỏ, bỏng rát, bong vảy, ngứa.
- Acid Kojic: Ức chế tyrosinase. Kết quả đa dạng. Tác dụng phụ gây kích ứng nhiều và tăng nhạy cảm.
- Lột da bằng hóa chất: Hiệu quả với rám má thượng bì, ít tác dụng với rám má trung bì. Các hóa chất lột như: acid glycolic, acid lactic, acid trichloroacetic, tretinoin…
Điều trị nám theo đường toàn thân
Sử dụng các chất chống lão hóa như vitamin C, vitamin E, vitamin PP, L-cysteine… Tuy nhiên, cho đến nay, phương pháp này vẫn chưa có phác đồ chung để điều trị nám.
Điều trị nám bằng Laser, ánh sáng
Laser tái tạo bề mặt Fractional được FDA công nhận trong điều trị nám da và đã chứng minh là có một số lợi ích; tuy nhiên, cần có các nghiên cứu có đối chứng thêm nữa để đánh giá hiệu quả trong điều trị nám da. Ánh sáng IPL có thể đem lại lợi ích tương đối như là một liệu pháp hỗ trợ ở những bệnh nhân nám thượng bì khó điều trị.
Lột da bằng hóa chất (Peel hóa học)
Mặc dù lột bằng hóa chất có thể cải thiện nám da bằng cách lấy đi các melanin không cần thiết, tuy nhiên nó có thể gây kích ứng, từ đó dẫn đến tình trạng tăng sắc tố sau viêm. Tác dụng phụ này đặc biệt thường gặp ở bệnh nhân có làn da sậm màu. Một số cách lột da bằng hóa chất:
- Lột bằng glycolic acid với nồng độ tăng dần có thể là một biện pháp hỗ trợ có ích cho liệu pháp thuốc thoa trong trường hợp nám da thượng bì khó điều trị. Tuy nhiên có thể gây nên tình trạng tăng sắc tố sau điều trị, cần thảo luận với bệnh nhân lợi ích và nguy cơ mang lại trước khi điều trị.
- Lột bằng lactic acid chưa nghiên cứu đủ để khuyến cáo sử dụng.
- Lột bằng acid salicylic chưa được chứng minh là có lợi ích đáng kể.
- Lột bằng các phương pháp khác cần bằng chứng thêm nữa để khẳng định việc sử dụng hỗ trợ là có ích lợi.
Mesotherapy
Mesotherapy là kỹ thuật áp dụng tiêm vitamin, enzym, hormone và chiết xuất thực vật để làm trẻ hóa và làm căng da cũng như loại bỏ mỡ thừa.
Đối với làn da bị nám, cần mesotherapy với các hoạt chất làm sáng da như:
- Tranexamic acid 3-5%
- Glutathion.
- acid kojic.
- Arbutin.
Hiện nay các hãng dược điều chế dạng cooktail mix các hoạt chất với nhau để đạt hiệu quả cao nhất.
Kết luận
Với 2 tiếng của buổi Workshop, Aemi hi vọng các nhà bán hàng, những chủ spa tham dự đã có những góc nhìn khoa học về nám cũng như những phương pháp điều trị nám một cách an toàn và hiệu quả nhất. Chắc hẳn, sự chia sẻ nhiệt tình đến từ những trải nghiệm thực tế của bác sĩ Hà Phương đã giúp các bạn có thể “nạp” thông tin một cách dễ dàng hơn thay vì lắng nghe một cách bị động.
Để có thể biết thêm thông tin về những Workshop sẽ diễn ra trong thời gian sắp tới, bạn vui lòng truy cập tại: https://workshop.aemi.vn/. Rất mong sẽ cùng đồng hành với mọi người trong những buổi Workshop tiếp theo.